Miljoenen jaren geleden werd door meerdere vulkaanuitbarstingen op de bodem van de Atlantische oceaan de Madeira archipel gevormd. Vandaag de dag is er geen vulkanische activiteit meer. Maar dat het er hier ooit heftig aan toe ging kun je je goed voorstellen wanneer je op Madeira rond rijdt. In de São Vicente Caves krijg je een goed idee over de vorming van Madeira en kun je een kijkje nemen onder de grond, waar je door gangen loopt waar vroeger lava doorheen stroomde. De lava gangen werden al in 1855 ontdekt en pas in 1996 opengesteld voor publiek. Tot nu toe is het nog steeds het grootste door lava gevormde gangenstelsel in Portugal.
Dit bericht verscheen eerder (met meer foto’s) op Reislegende.nl
São Vicente Caves
De grotten van São Vicente liggen in het noorden van Madeira in de gelijknamige gemeente São Vicente, in één van de mooiste valleien op het eiland. São Vicente zelf is een kustplaats maar vanaf zee is er weinig van de plaats te zien. De kustplaats is als het ware in de lengte het binnenland in “gegroeid” in plaats van in de breedte langs de kustlijn. Weg VE4 brengt je vanaf het zuidelijke deel van Madeira naar São Vicente, waarbij de uitzichten vanaf de weg verbluffend zijn. Ik ben zelf nooit op Hawaï geweest maar het landschap zoals op deze plek is zoals ik het me op Hawaï voorstel.
São Vicente Centro do Vulcanismo
Parkeren gaat gemakkelijk aan de overkant van de doorgaande weg. Onder de weg door loop je via een tunnel richting de entree van de grotten. Het is allemaal mooi aangelegd en je blijft je ogen uitkijken naar al die bergen om je heen. We kopen entree tickets (€8,00 pp) en kunnen meteen door naar het vulkanisch centrum, oftewel “Centro do Vulcanismo”. Er wordt in het centrum van alles uitgelegd over hoe vulkanen werken en hoe Madeira is ontstaan. Als je hier even hebt rondgekeken dan kun je in een andere ruimte een film bekijken. Wanneer de film is afgelopen stap je met een groep mensen in een lift en daal je af naar de “lavatubes”, zo’n 19 meter onder de grond.
São Vicente gangenstelsel van lava
Wanneer je in het gangenstelsel aankomt zie je meteen dat deze grotten anders zijn dan de meeste grotten zoals wij ze kennen. Maar liefst 90% van de te bezoeken grotten in Europa zijn van kalksteen, met door water gevormde holtes. Maar 10% van de grotten is ontstaan door vulkanische activiteit. Best bijzonder dus!
890.000 jaar geleden werden de in totaal 8 ondergrondse gangen gevormd door lava tijdens een uitbarsting in Paul da Serra. Paul da Serra is met een grootte van 24 vierkante kilometer en een hoogte van 1500 meter de grootste “hoogvlakte” op Madeira. Tijdens de uitbarsting zocht een grote hoeveelheid lava een weg door het gangenstelsel. Naarmate de uitbarsting vorderde werden de hoeveelheden lava kleiner. De zij- en bovenkant van de “buizen” waar het lava doorheen stroomde stolde, terwijl er over de bodem van de buis, ook wel “tube” genoemd, nog lava stroomde.
Stalactieten van lava
Doordat de intensiteit van de lavastroom nog wel eens wisselde steeg de temperatuur in de ruimtes zo nu en dan behoorlijk en begon het gestolde lava aan het plafond van de buis weer te smelten. Hierdoor ontstonden kleine stalactieten van lava. De kleine puntjes aan de bovenkant van de gangen komen dus niet door sijpelend water maar door hitte.
De bodem lijkt overal modderig maar alles wat je ziet is gestolde lava en dus keihard. Geregeld moet ik toch even voelen om het te checken, het ziet er echt uit als modder. Sporenelementen komen mee met water dat langzaam door het brozere gedeelte van het lava heen sijpelt. Op diverse plekken zijn lampen bevestigd en het kunstlicht zorgt er samen met het water voor dat plantjes zelfs op deze diepte kunnen groeien.
Het mooiste gedeelte (wat mij betreft) komt bijna aan het einde van de wandeling, waar water vanuit een bron de grotten instroomt. Het water is helderblauw en de weerspiegeling zorgt samen met het kunstlicht voor een mooi kleurengeheel. Je zou er zo even induiken! Maar ook weer niet, want het is ijskoud :-)
Meer informatie over São Vicente Caves
De route door het ondergrondse gangenstelsel is tussen de 700 en 1000 meter lang en het hoogteverschil is minimaal. Hier en daar zijn met de hand kleinere gangen uitgehouwen om een doorgang te krijgen naar een andere gang, voor een goede route. Het is niet mogelijk om het pad met een kinderwagen, rollator of rolstoel af te leggen, helaas. Ook is het oppassen met een rugdrager; de plafonds zijn hier en daar best laag en de wanden buigen al snel af.
De wandeling door het gangenstelsel maak je in groepsverband met een gids. Het neemt ongeveer 30 minuten in beslag. Samen met de tijd in het vulkanisch centrum ben je ongeveer een uur kwijt tijdens een bezoek aan de São Vicente grotten. Mocht je de tijd in het vulkanisch centrum vooraf aan de wandeling door de gangen te kort vinden dan is het mogelijk om na de rondleiding weer even terug te gaan. Meer informatie over de grotten vind je op de website van São Vicente Caves.
Vergeet niet op weg naar São Vicente toe (of de andere kant op) geregeld even te stoppen om van het uitzicht te genieten. Deze vallei is behoorlijk indrukwekkend en er zijn diverse plekken waar je makkelijk even de auto aan de kant kunt zetten. Wel op een daarvoor bestemde plek uiteraard :-)
