Zin om cultuur op te snuiven in een land met comfortabele temperaturen? Dan ben je in het Portugese Alentejo helemaal op je plek. In deze regio kijk je mijlenver uit over glooiende graanvelden en groene wijnranken. Er wachten dorpen op je met smalle straatjes en witgekalkte huizen. De natuur is ongerept en adembenemend mooi. Zeker rondom het Alqueva stuwmeer, waar diverse wateractiviteiten worden aangeboden. Wist je trouwens dat Alentejo dé perfecte plek is voor een ballonvaart? Reden genoeg om je mee te nemen op een rondreis langs bezienswaardigheden in authentiek Alentejo.
Dit artikel verscheen eerder op Reislegende.nl (meer foto’s)
De regio Alentejo
Alentejo is met een oppervlakte van 26.000 km² de grootste regio van Portugal. Er wonen ongeveer 750.000 mensen, teruggerekend zo’n 29 inwoners per km². Weinig dus! Je kunt je vast voorstellen dat je in Alentejo lang kunt rijden zonder iets tegen te komen. Mede dat maakt het voor mij een perfecte bestemming voor een roadtrip. Hoe leuk is het om van plek naar plek te rijden en onderweg niets anders dan natuur te zien? Ik hou er van.
Vliegen naar Lissabon
Alentejo kun je prima bezoeken vanuit Lissabon of Faro. Vanuit Nederland zijn er veel beschikbare vluchten naar Portugal, waardoor je vaak voor zeer lage prijzen heen en weer vliegt. Onze vlucht naar Lissabon wordt verzorgd door Tap Air Portugal. Lekker vroeg in de ochtend heen en later in de avond weer terug, waardoor we onze tijd in Portugal maximaal kunnen benutten.
Auto huren in Lissabon of Faro
Voor een roadtrip door Alentejo heb je natuurlijk een auto nodig. In Portugal een auto huren hoeft helemaal niet veel geld te kosten. Zo huur je op de luchthaven van Lissabon al voor €90,00 een auto, voor 5 dagen. Precies het aantal dagen dat je nodig hebt voor deze leuke rondreis door Alentejo. Via Sunny Cars ben je altijd verzekerd van een all-inclusive service. Zo krijg je je eigen risico terugbetaald bij schade en hoef je ter plekke geen extra verzekeringen af te sluiten. Wanneer je lid bent van de ANWB krijg je nog eens €10,00 korting op je autohuur bij Sunny Cars. Mooi meegenomen.
Ermida de Nossa Senhora da Visitação, Montemor-o-Novo
Onderweg naar Arraiolos kun je even stoppen bij Ermida de Nossa Senhora da Visitação in Montemor-o-Novo. Deze kerk werd in de 16e eeuw gebouwd, in Moorse stijl. Het blauw op de gevel dient om het kwaad weg te houden, een gebruik wat je in veel Portugese dorpen terug ziet. Binnenin de kerk zijn hele wanden bedekt tegelpanelen (18e eeuw), waar het verhaal van Maria op te zien is. Meteen naast de kapel in Casa dos Milagres (House of miracles) vind je honderden foto’s, altaarstukken en voorwerpen.
Vanaf het plein voor de kerk heb je prachtig uitzicht over de plaats Montemor-o-Novo en het gelijknamige kasteel. Het kasteel heeft, net als nagenoeg alle andere kastelen in de regio, een levendige historie. Zo zijn er documenten die bevestigen dat Vasco da Gama op deze plek zijn reis naar India voorbereidde.
Arraiolos, bekend van de tapijten
Het plaatsje Arraiolos staat bekend om de Tapetes de Arraiolos, met de hand geknoopte tapijten. De geschiedenis van deze beroemde tapijten gaat eeuwen terug en men heeft goede aanwijzingen dat de Moren deze ambacht hebben geïntroduceerd. De tapijten werden vroeger gebruikt in grote landhuizen, paleizen en kastelen. Nog steeds zijn de tapijten van Arraiolos terug te vinden in woningen in Alentejo en in andere delen van Portugal. En nog steeds worden ze met de hand geknoopt, in Arraiolos.
Neem tijdens een bezoek aan Arraiolos een kijkje bij Hortense Carpet Factory. Bij de naam verwacht je misschien een grote fabriek, maar het tegendeel is waar. Hortense Carpet Factory is een kleine winkel waar je tapijten van dichtbij kunt bekijken en waar je met eigen ogen kunt zien hoe ze worden geknoopt. De tapijten met grotere afmetingen worden elders geknoopt door een team van 35 vrouwen, op een plek waar veel ruimte is. Het vervaardigen van de tapijten neemt veel tijd in beslag, zeker als de afmetingen fors zijn.
Een groot doek aan de wand van de kerk laat zien hoe verfbaden in Arraiolos er uit hebben gezien in de 16e eeuw. Resten van deze verfbaden, waar wol in werd geverfd, zijn gevonden onder het plein tegenover de kerk. Delen van de opgravingen zijn te bekijken in het plaatselijke museum.
Het marmeren Estremoz
De stad Estremoz is bekend door de marmergroeven in de omgeving. De stad bestaat uit een nieuwere benedenstad en een oude bovenstad. De oorsprong van Estremoz ligt bovenop de heuvel, waar in het verleden Portugese koningen graag verbleven. Ontzettend veel marmer zie je in Estremoz. Gebouwen, trappen, gevels en veel meer zijn gemaakt met dit natuursteen. Een must-do is het beklimmen van de 13de-eeuwse marmeren Torre das Três Coroas (Toren van de drie Kronen). De 27 meter hoge toren is te bereiken via Pousada Castelo de Estremoz, gevestigd in het voormalige witte paleis. Een lekkere klim naar boven over smalle marmeren trappen en door donkere gangen, met als beloning een mooi uitzicht over de boven- en benedenstad van Estremoz.
Maak in Estremoz een wandeling door de oude bovenstad richting de nieuwere benedenstad. De hobbelige straatjes zijn fotogeniek. Witte huisjes, oude deuren, rode daken en smeedijzeren balkons met bloembakken.
Tip: ga lekker lunchen bij Alecrim. Een gezellig restaurant met terras en smaakvolle gerechten op de kaart.
Vestingwerken van Elvas
Elvas is wat mij betreft één van de meest indrukwekkende plekken waar ik kom tijdens deze roadtrip door Alentejo. Ten eerste heeft Elvas meerdere verdedigingswerken, waarmee de stad een plekje heeft gekregen op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Wat ook niet te missen is, is het bijna 8 kilometer lange Amoreira aquaduct. De bouw startte in 1537 en heeft bijna 100 jaar in beslag genomen. Het aquaduct heeft meer dan 800 bogen en is op sommige plaatsen 30 meter hoog. Een 17e eeuwse fontein in het centrum wordt nog steeds door het aquaduct voorzien van water. Je ziet het imposante aquaduct al van veraf liggen, echt een herkenningspunt.
Bekende bezienswaardigheden in Elvas naast het aquaduct zijn onder meer de stadswallen, de verdedigingswerken met vijfhoekige bastions, het 13e eeuwse Moorse kasteel, Nossa Senhora da Assunção op het centrale plein, Nossa Senhora dos Aflitos en Igreja das Domínicas met authentieke schandpaal voor de deur. Eigenlijk is heel het oude gedeelte van Elvas één grote bezienswaardigheid. Het voelt op veel plekken tussen de stadswallen alsof je een beetje terug bent in de Moorse tijd.
Tip: Overnacht in SL Hotel Santa Luzia, een voormalige pousada. Dit hotel heeft authentiek ingerichte kamers in diverse kleuren.
Historisch Monsaraz
Het vestingstadje Monsaraz is één van de best bewaard gebleven historische plekken van Alentejo. Het stadje ligt bovenop een 350 meter hoge heuvel vlakbij het Alqueva stuwmeer. De geschiedenis gaat hier terug naar de tijd van de Moren, maar sporen geven aan dat ook de Romeinen al van deze plek gebruik maakten. In Mosaraz hebben met kinderkopjes geplaveide steegjes en straatjes de overhand en overal om je heen zie je witgekalkte huisjes. De kerk Igreja Matriz de Monsaraz ligt centraal in het stadje. Je loopt vanaf de toegangspoort langs deze kerk op weg naar het 13e eeuwse kasteel.
Tip: Doe een wijn tasting bij Ervideira Wine Shop. Ervideira is een echt familiebedrijf, opgericht in 1880. Proef vooral de bijzondere Conde d’ervideira. Deze wijn wordt 1 jaar lang 30 meter diep onder water gehouden. De shop is rechts van de kerk te vinden.
Cromeleque do Xerez
In Portugal zijn meerdere steencirkels te zien met in het midden een menhir. Op een paar kilometer afstand van Monsaraz, bij het bekende klooster Convento da Orada, ligt de steencirkel Cromeleque do Xerez. De steencirkel bestaat uit 55 stenen en is in tegenstelling tot de meeste andere steencirkels niet rond maar vierkant.
Tip: Overnacht in het adembenemend mooi gelegen Monte da Estrela. In deze accommodatie, middenin de olijfgaarden, heb je prachtig ingerichte kamers, spa- faciliteiten, een zwembad met uitzicht en heerlijk eten.
Watersport activiteiten op Alqueva lake
Als je zo dichtbij het Alqueva stuwmeer bent dan kun je er niet omheen: een activiteit op het water. Het 250 km2 grote meer ontstond nadat in 2002 de Alqueva dam in gebruik werd genomen. Het dorp Luz, de bijbehorende begraafplaats en een oude steencirkel werden vóór het vullen van het waterreservoir verplaatst. Behoorlijk ingrijpend! Met een oeverlengte van 1200 kilometer biedt het meer veel mogelijkheden voor wateractiviteiten. Bij Alentejo Break in Moura kun je diverse activiteiten op en om het water boeken.
Ballonvaart over Alqueva stuwmeer
Alentejo is door de weersomstandigheden en de prachtige natuur de ideale plek voor een ballonvaart. Windpassenger biedt op diverse plekken ballonvaarten aan, waaronder ook in Alentejo. Lees hier meer over mijn ballonvaart in Alentejo. Een super gave ervaring en mooie aanvulling op je rondreis door Alentejo!
Serpa, plek van de Cante Alentejano
Serpa ligt aan de oevers van de Guadiana rivier, in het zuiden van Alentejo. Serpa heeft samen met Regionale Bureau voor Toerisme Cante Alentejano (het lied van Alentejo) aangemeld bij UNESCO, waarna het als Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Mensheid erkend is. In restaurant Adega Molhó Bico maken we kennis met de zang. Vier mannen zingen uit volle borst en het klinkt zo mooi dat ik er tranen van in mijn ogen krijg. Tijdens de lunch zitten de mannen naast ons aan tafel. Zo nu en dan begint er eentje te neuriën en niet veel later klinkt het gezang door heel het restaurant. Zelfs de burgemeester van Serpa sluit zich bij de zangers aan. Bijzonder om mee te maken!
Serpa is zo’n 2000 jaar geleden gevestigd, in de tijd van de Romeinen. Maar ook van latere tijden zijn veel sporen terug te vinden. Bij de Igreja de Santa Maria, op het hoogstgelegen deel van Serpa, komen invloeden uit verschillende tijdperken bij elkaar. Moren, Christenen en mensen uit de middeleeuwen hebben hier hun sporen nagelaten. Tegenover de kerk ligt de Torre do Relógio, die door de eeuwen heen diverse functies heeft gehad en waar de Moorse invloeden nog goed zichtbaar zijn. Achter de kerk ligt Castelo de Serpa. Het kasteel heeft een bijzondere entree, namelijk een smalle toegang waar een groot rotsblok boven “hangt”. Het gevolg van een explosie tijdens de laatste verovering van het kasteel. In het kasteel is Museu de Arqueologia gevestigd. Een ander bijzonder museum is het Museu do Relógio, het klokkenmuseum. Zeker interessant wanneer je iets met horloges hebt.
Mértola aan de Guadiana rivier
In een uurtje rij je vervolgens naar Mértola. Mértola was hoofdstad het Moorse rijk. Maar ook ver vóór de Moorse overheersing was het een belangrijke plek. In de tijd van de Feniciërs en de Carthagers was Mértola een belangrijke handelsplek. In de tijd van de Romeinen werd de regio belangrijker voor de landbouw. De stad ligt langs de Guadiana rivier en is eigenlijk één groot museum. Er worden veel opgravingen gedaan in Mértola en er ligt waarschijnlijk nog veel verborgen waar men door bestaande bebouwing niet bij kan.
Tip: Ga koffie of verse jus drinken en pastel de nata eten bij Bom D+. Er is een klein terras in het zonnetje met uitzicht op de Guadiana rivier.
Een trekpleister is Nossa Senhora da Anunciação, een voormalige moskee die in de 13e eeuw werd omgebouwd tot christelijke kerk. Het is de enige moskee in Portugal die na de reconquista niet werd vernietigd. Diverse details aan de binnen- en buitenzijde van de kerk herinneren aan de tijd van de Moren. Iets boven de kerk gelegen ligt Castelo de Mértola. Niemand weet precies hoe oud dit kasteel is maar men denkt dat de fundamenten dateren uit 318 vóór Christus. Naast het kasteel kun je opgravingen bekijken, waaronder prachtig gedetailleerde mozaïeken uit de Romeinse tijd.
Tip: Overnacht verder op de route bij Agroturismo Xistos. Deze accommodatie ligt middenin een 460 hectare groot gebied waar 110 koeien en 250 schapen vrij grazen.
Quinta do Quetzal wijndomein
Breng op weg naar Évora een bezoek aan het mooie Quinta do Quetzal. Je kunt hier heerlijk lunchen, of gewoon koffie drinken met adembenemend uitzicht als je eerder op de dag komt. Onder het restaurant is een expositieruimte waar diverse kunstwerken te bekijken zijn. Heb je zin in een leuke wandeling? Dan kun je door de wijnvelden heen de heuvel op lopen waar sinds kort ook kunst te zien is. Leuke wetenswaardigheid: het wijndomein is in handen van Nederlandse eigenaren.
UNESCO stad Évora
De volgende stop op de route is de stad Évora. Ook in Évora is een mix te vinden van historische invloeden, net als in veel andere steden in Alentejo. Waarschijnlijk één van de meest bekende bezienswaardigheden in Évora is Capela dos Ossos, de kapel met beenderen van zo’n 5000 monniken.
Templo romano de Évora is eveneens een bekende plek in de stad. De Romeinse tempel is eeuwenlang verborgen geweest doordat er direct om de pilaren heen was gebouwd. Pas aan het einde van de 19e eeuw kwam de tempel tevoorschijn, toen middeleeuwse gebouwen werden gesloopt. Op deze plek in Évora zie je Romeinse, christelijke en Moorse invloeden in één oogopslag. Links van de tempel zie je Palácio Cadaval. Rechts van de tempel zie je een deel van de in Gotische stijl gebouwde kathedraal Sé de Évora boven de bebouwing uitkomen.
Praça do Giraldo is het grootste plein van Évora. Het charmante plein doet nu gemoedelijk aan met met de prachtige fontein en vele terrassen. In het verleden echter was dit dé plek om mensen te executeren. Een ander bijzonder bouwwerk is het Romeins aquaduct. Het aquaduct eindigt middenin de stad en wordt steeds lager naarmate het dichterbij het centrum komt. Op diverse plekken zijn huizen in de bogen gebouwd, bijzonder!
Évora bereikte in de 15e eeuw een gouden periode doordat de Portugese koningen in de stad resideerden. In Évora zijn zo veel gebouwen van historische waarde behouden gebleven dat de stad een plekje heeft gekregen op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Tip: Overnacht in Pousada Convento de Evora, een voormalig klooster. De cellen van de monniken, gelegen aan weerszijden van gangen met gedetailleerde gewelven, zijn omgebouwd tot prachtige kamers.
Variëren met de route door Alentejo
Via Évora gaat de reis verder richting Lissabon, voor de terugvlucht naar huis. Variaties in bovenstaande route kun je gemakkelijk maken. Rij de route andersom of pak Arraiolos en Estremoz mee aan het einde van de reis in plaats van aan het begin. En wil je de reis verdelen over meer dagen dan zijn er genoeg plekken in Alentejo die je aan je route toe kunt voegen. Benieuwd naar wat Portugal nog meer te bieden heeft? Je leest het in dit artikel over de mooiste plekken van Portugal.
